2023 için gözde meslekler ve İK trendleri hakkında öngörülerini aldık...
YÜKSEKLİSANS ŞARTI ARANIYOR
Nicholson International Türkiye Genel Müdürü Mutlu Eroğlu’na göre, şirketler bu yıl çalışanlarının eğitim düzeyi ve işle ilgili gelişimlerine daha fazla önem vermeye başlamış durumda. Hatta işe alımlarda üniversite eğitimi sonrasında lisansüstü programları tamamlayan çalışanlar tercih ediliyor. Diğer yandan mevcut çalışanlara da bütçeler dahilinde bu olanaklar sağlanmaya çalışılıyor.
Bunun dışında şirketlerin beklediği bir diğer özellikle de “mobility”. Yani çalışanların gerektiğinde proje bazlı veya belli bir dönem için değişik lokasyonlarda çalışmaya olumlu bakması isteniyor. Evden çalışmak çok gündemde olduğu için teknolojiyi etkin kullanan çalışanların verimli olduğunu belirten Mutlu Eroğlu, bu yolla ofis maliyetlerinden de tasarruf edildiğini vurguluyor.
Şirketler için önem taşıyan bir diğer konu da rotasyon. Eroğlu’na göre bugün finans ya da pazarlama alanında çalışan bir kişi yarın kurumsal iletişim ya da İK departmanında görev alabiliyor. Bu hem çalışanı geliştiriyor hem de şirketin verimliliğini artırıyor.
TASARIMCI OLAN KAZANACAK
2023’e kadar özellikle tasarımla ilgili konuların gündemde olacağını söyleyen Mutlu Eroğlu, endüstriyel, teknik, mühendislik, gayrimenkul ve otomotiv gibi alanlarda bu mesleğin önem kazanacağını belirtiyor. Güvenlik konularıyla ilgili uzmanlaşmaya da dikkat çeken Eroğlu’nun geleceğin mesleklerine yönelik diğer öngörüleri ise şöyle:
“İş alanları sanal iş ortamları ve internet tabanlı süreçlerle uyumlu olacak. Dolayısıyla internet, mobil, nano teknolojilerin alt uzmanlıkları gelişecek. Yaşam ve iş alanı ayrımı çok net olmayacak. Evden (home-office) çalışma sistemi bu geçişin sinyallerini bugünden veriyor. Yine 2023’e kadar genetik ve tıp da ilerleyecek, alt uzmanlıklar gelişecek.”
Önümüzdeki 10 yılda İK’nın daha teknolojik yöntemlerle çalışacağına değinen Mutlu Eroğlu, “Alt uzmanlıklar önem kazanmış ve teknoloji ilerlemiş olacağından İK uzmanları teknik altyapılarını geliştirmek durumunda olacaklar. Örneğin işe alım süreçlerinde işe alacakları kişileri, teknik bilgileri anlamında daha fazla ölçümlemeleri gerekecek” diyor. Dolayısıyla İK uzmanlarının hangi iş kolu olursa olsun teknik detayları o işi yapanlar kadar iyi algılamaları ve doğru sorularla işe alınacak kişileri değerlendirebilmeleri gerekiyor.
GEÇİŞLER VE TRANSFERLER HIZLANACAK
HRM Danışmanlık Kurucu Ortağı Aylin Coşkunoğlu Nazlıaka’ya göre ise 2011’de inşaat, enerji, hızlı tüketim, bilişim, mağazacılık, tekstil ve sağlık sektörlerinde işe alımlar yoğun olacak. Sağlık ve finans sektörlerinde deneyimli yöneticilere olan ihtiyaç artacak. Enerji sektörünün kazandığı ivmeyle birlikte tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de yeni “yeşil meslekler” etkili olmaya başlamış durumda. Şimdiden çevre mühendisliği mezunlarına ya da enerji sektöründe çalışan yeşil işler konusundaki danışmanlara olan ihtiyaç büyük. 2011 yılında diğer birçok pozisyonda olduğu gibi yönetici pozisyonlarında da enerji, bilişim ve telekomünikasyon sektörleri arasında geçişler ve transferler hızlanacak.
MÜHENDİSLİK YİNE GÖZDE MESLEK
Günümüzde enerji, inşaat, telekomünikasyon sektörlerine yapılan yatırımlara ve çevresel yaptırımlara dikkat çeken Aylin Coşkunoğlu Nazlıaka, bu durumun yeni istihdam alanları yarattığını belirtiyor. Önümüzdeki dönemde bu alandaki arayışların süreceğine değinen Nazlıaka şunları söylüyor:
“Çevre mühendisliği kökenli (yenilenebilir) enerji danışmanlığı, çevre hukuku uzmanlığı, organik tarım ve organik kozmetik konusundaki danışmanlıklar, şehir ve çevre planlama, atık su ve atık yönetimi konusundaki uzmanlıkların yükselmesi bekleniyor. Yine psikoloji disiplininden yetişen kişiler endüstriyel psikoloji, İK gibi alanlarda önemli rollere sahip olacak. Genetik biliminin ve genetik uzmanlarının öneminin yanı sıra ileri teknoloji ürünleri nedeniyle biyoteknoloji uzmanları ile gıda mühendislerine olan ihtiyaç da artacak.”
Türkiye’nin 2023 yılı için toplam 500 milyar dolarlık ihracat hedefini hatırlatan Nazlıaka, otomotiv sektöründe Ar-Ge çalışmalarının hızlanmasıyla yetişmiş kıdemli mühendislere ve mavi yaka çalışanlara olan talebin de artacağını ifade ediyor.
HER YÖNETİCİ KOÇ OLACAK
İK uzmanları, 2011’de en önemli stratejik uygulamanın yeteneklerin yönetimi ve elde tutulması olduğunda hemfikir. Yetenekli çalışanları elde tutmak için kişilere özel uygulamaların önem kazanacağını belirten uzmanlar, şirketlerin parlak yetenekleri çekmek için kişilere özel imkanların ve fırsatların sunulduğu, bireysel motivasyon tekniklerinin geliştirildiği uygulamalara yer vereceğini belirtiyor.
Bunların yanı sıra sosyal sorumluluk projelerinin geliştirilmesi ve sosyal medyanın daha aktif kullanımında yeni ve yaratıcı uygulamalar da söz konusu olacak. Bu yıl şirketlerin özellikle sosyal medyadan faydalanarak yeni bir ağ (network) oluşturması ve bunu işe alım süreçlerinde aktif olarak kullanması yoğun şekilde gündemde olacak.
Birçok şirket, çalışanların kişisel gelişim çabalarına ve ilgi alanlarına göre yeni gelişim faaliyetleri de oluşturacak. İşe alımlarda, yönetici seçiminde dış kaynak kullanımı artacak. Her yöneticinin bir koç gibi hareket etmesi zorunluluk haline gelecek. Yönetim kademlerindeki herkes için koçluk uygulamaları vazgeçilmez olacak.
Aylin Coşkunoğlu Nazlıaka, uzun vadede İK departmanlarının üst yönetimlerin tamamen parçası haline geleceğine de vurgu yapıyor. Buna göre İK, şirketlerin kaderini etkileyen kararlarda doğrudan pay sahibi olacak ve üst yönetim kademelerinde İK kökenli yöneticiler daha çok rol alacak.
DAHA ÇOK KİŞİ EVDEN ÇALIŞACAK
KRM Yönetim Danışmanlık Operasyon Müdürü Dilek Yılmaz Tekirgöl’e göre, 2011’de yükselecek İK trendlerinden biri evden çalışma sistemi olacak. Şirketlerin operasyonel maliyetleri azaltma girişimlerinin bu uygulamaları desteklediğini belirten Tekirgöl, özellikle yabancı firmalarda evden iş yapan çalışanların sayısının artabileceğini belirtiyor. Buna bağlı olarak İK departmanları da evden çalışanların performans yönetimi ve motivasyonu gibi konulara yoğunlaşacak.
Dilek Yılmaz Tekirgöl, 2023 yılına kadar gözde olacak mesleklere yönelik ise şunları söylüyor: “IT uzmanları, finans uzmanları, biyomedikal uzmanları, satış yöneticileri, reklam ve pazarlama yöneticileri, danışmanlık ve eğitim uzmanları, biyokimyacılar, sosyal medya çalışanları, bilişim hukuku avukatları ve sağlık sektörü çalışanlarına yönelik talepte artış olması bekleniyor. Çok iyi seviyede yabancı dil bilgisi bu meslekler için olmazsa olmaz bir nitelik olarak öngörülmeli.”
İK’NIN ETKİNLİĞİ ARTACAK
Bu yıl yetenek ve performans yönetiminin İK’nın ajandasında daha fazla yer tutacağına değinen Tekirgöl’e göre, verimlilik ve performans sistematik olarak gözlemlenebilir ve ölçülebilir kavramlar olacak. Yine uzmanlıkların geliştirilmesi daha önemli hale gelecek ve organizasyonların tüm birimleri yeni uzmanlıklara göre kendini adapte edecek. Sosyal sorumluluk ise kurumsal düzeyde daha fazla önemsenecek. Eğitim niteliğinin iş dünyasının ihtiyaçlarına daha uygun hale getirilmesi de uzmanlaşmayı olumlu yönde destekleyecek.
Bu gelişmelere paralel olarak İK departmanlarının sayıca küçülebileceğine ancak etkinliklerinin yükseleceğine vurgu yapan Dilek Yılmaz Tekirgöl, “Verim odaklı çalışmalara iş ortağı konumuyla daha çok yönelebilecekler. Hizmetlerin önemli bir kısmında dış kaynak kullanımının yaygınlaşması öngörülebilir” diyor.
ALTIN YAKALI ÇALIŞANLAR GELİYOR
Paradigma Consultancy Kurucusu ve Genel Müdürü Haluk Ünaldı, 2011’de şirketlerin, stratejik düşünce bilincine sahip, hızlı değişimi benimseyen, kendini işine adayan, sonuca odaklanan, katma değer üreten, moralini yüksek tutmaktan sorumlu, problem çözen çalışanlara ihtiyaç duyacağını belirtiyor.
2000 yıllar itibariyle hiçbir gelişmiş ülkede çalışanların 6’da ya da 8’de 1’inden fazlasının geleneksel ürün üretme ve dağıtma işinde çalışmadığına değinen Ünaldı, hali hazırda ABD’de çalışan nüfusun 3’te 2’sinin hizmet sektöründe görev yaptığını anlatıyor. Ve “Artık bilgi en önemli ürün haline geldi. Sanayi çağı yerini enformasyon çağına bırakıyor” diyor.
Dünyada son 30 yılda üretilen bilginin ondan önceki 5 bin yılda üretilenden daha fazla olduğuna dikkat çeken Haluk Ünaldı şunları söylüyor: “Bize sunulan bilgi stoku her 5 yılda bir ikiye katlanıyor. Bu kapsamda stratejik pazarlama ve pazar analistleri ile şirketlerde bilgiyi toplayan, analiz eden, yöneten, kısacası bilgiyi enformasyona dönüştürebilen ‘altın yakalı’ çalışanlar şirketlerin gözdesi olmaya aday.”
Prof. Dr. Yeşim TODUK / Amrop International Türkiye Yönetici Ortağı
“Kıdemliler İK’da çalışmak isteyecek”
Şirketler 2011’de yenilikçi, teknolojiyi kullanarak fark yaratabilen, işlerini tekrar tanımlayan, artı değer katan, girişimci ruhlu ve çok hızlı çalışanlara ihtiyaç duyacaklar. İşine aşkla bağlı çalışanlar öne çıkacak. Bunların yanı sıra şirket yönetimine yön verecek, genel müdürlük yapabilecek bir İK yöneticisine ve tepe yönetim ekibine ihtiyaç duyulacak.
2023’ün en gözde meslekleri ise, sağlık ile yeni teknolojileri kaynaştıran meslekler olacak. Önümüzdeki 10 yıl içinde İK departmanlarının önemi kesinlikle çok daha fazla artacak, ancak çerçevesi değişecek. Şirketlerin en kıdemli ve kıymetli çalışanları İK departmanlarında görev almak isteyecek.
Ahu BADE NİLGÜN / NBS İK ve Yönetim Danışmanlığı Kurucu Ortağı
“Beyin avcıları daha çok kullanılacak”
Bu yıl teknik ve spesifik alanlarda çalışan firmalar, konusunda yetişmiş iş gücüne talep gösterecekler. Bu bağlamda sıfırdan, kendi kurum kültürlerinde yetiştirmekten ziyade rakiplerinden transferler konusunda çok daha agresif bir tutum izleyecekler.
2011 itibariyle hızla gelişen ve geçmişi çok uzun olmayan yeni bilişim teknolojileri ve enerji sistemlerinde kullanılacak iş gücü için beyin avcıları çok daha yoğun şekilde kullanılacak.
Gelişen sistemler ve talepler çalışanların kurumsal bağlılıklarını zayıflattığı için İK departmanları işe alımı “outsource” edip doğru performans, ücret ve çalışan bağlılığı çalışmalarına odaklanmak durumunda kalacak. Kurumlar potansiyel yıldız ve kilit çalışanlarının inovatif ve fark yaratan taraflarını geliştirmek için koçluk ve mentorluk süreçlerini çok daha etkin kullanacaklar.
2023’ün meslekleri yenilenebilir enerji kaynakları alanındaki mühendislikler, her alanda tasarım mühendisliği ve telekom sektöründe ileri teknoloji alanında çalışan teknik pozisyonlar olacak. Pek çok ihtiyaç internet üzerinden karşılanacağı için İK’dan günlük perakende taleplere dek bu konuda görev alacak birçok kişiye ihtiyaç duyulacak.
Okan TÜTÜNCÜ / Secretcv.com Genel Müdürü
“Şirketler Y jenerasyonuna odaklanacak”
2011’de çağdaş İK uygulamalarının Y jenerasyonu için uyarlanması gerekiyor. Bazı şirketlerde Y jenerasyonunun (1980-1999 doğumlular) oranı yüzde 60’lara varmış durumda. Y jenerasyonunun beklentileri, ihtiyaçları, motivasyonu X jenerasyonundan (1965-1979) çok farklı. X jenerasyonu için bir şirkete girmek, bağlı olmak, uzun dönem çalışmak, sadakat, aidiyet, takdir edilmek, verileni en iyi şekilde yapmak çok kritik ve önemli. Y jenerasyonu ise daha esnek olmak, yaptığı işten keyif almak istiyor ve maddiyata daha çok önem veriyor. Bu yıl X jenerasyonuna göre oluşturulmuş tüm İK yaklaşımları değişime uğrayacak ve çalışan memnuniyeti, kurumsal fayda dengesi gözetilecek.
İK’nın önemi artacak
TÜİK tarafından düzenlenen 19. İstatistik Araştırma Sempozyumu’nda sunulan bildiriye göre nüfus, azalan bir artış hızıyla 2023’te 81-83 milyon arasında bir değere ulaşacak. Ülke nüfusunun yaklaşık 5’te 1’inin yaşadığı İstanbul, 2023’te 15 milyonu aşacak. Başkent Ankara’nın nüfusu 5,5 milyona, İzmir’in 4,5 milyona, Bursa’nın 3,4 milyona ulaşacak. Yani Batı’ya göç devam edecek ve buna paralel olarak Türkiye pazarı gelişecek. Dolayısıyla İK departmanlarının önemi ve misyonu artarak devam edecek. Yine TÜSİAD tarafından ele alınan bir raporda 2020 yılında 15-64 yaş arası grubun nüfusun yüzde 68’ini oluşturacağı öngörülüyor. İK uzmanlarına göre bu da 2020’den sonra yaklaşık 20 yıllık bir zaman diliminde çalışacak ve ekonomiye katkı sağlayacak nüfusun artacağını gösteriyor. Bu noktada İK yöneticilerinin bu nüfusu iyi anlaması, iyi değerlendirmesi ve iyi yönlendirmesi gerekiyor.
“Moleküler biyoloji” ilk sırada
İK portalı Secretcv.com, 13 bin 460 kişinin katılımıyla bir anket düzenledi. Ankete katılan kişilerin yüzde 32’si geleceğin en gözde mesleği olarak “moleküler biyoloji”yi gösterdi. Yüzde 20’si ise “pazarlama uzmanlığı”nı ikinci sıraya yerleştirirken “yazılım mühendisliği” yüzde 16 oranıyla üçüncü sırada yer aldı. Bu meslekleri sırasıyla, psikoloji (yüzde 14), İK uzmanlığı (yüzde 11) ve uzay mühendisliği (yüzde 7) izledi.
Secretcv.com Genel Müdürü Okan Tütüncü’ye göre bu meslekler arasına, internet gazeteciliği ve enformatik uzmanlığını da eklemek gerekiyor. Yine 2023 yılı için Türkiye’de yaşlı nüfusun yüzde 10 civarında olacağı beklentisine işaret eden Tütüncü, “Bu da nüfusun yaşlanmaya başladığını gösteriyor. Yaşlı nüfus arttığı için yaşlılara yönelik sağlık, bakım ve turizm gibi sektörlerin gelişeceğini söylemek mümkün” diyor.
Yeni dönemin gözde meslekleri
* Çevre mühendisliği
* Yenilenebilir enerji danışmanlığı
* Çevre hukuku uzmanlığı
* Organik tarım danışmanlığı
* Organik kozmetik danışmanlığı
* Şehir ve çevre planlama uzmanlığı
* Atık su ve atık yönetimi uzmanlığı
* Endüstriyel tasarımcılık
* Endüstriyel psikolog
* Genetik mühendisliği
* Biyoteknoloji uzmanlığı
* Gıda mühendisliği
* Moleküler biyoloji uzmanlığı
* Pazarlama uzmanlığı
* Yazılım mühendisliği
* İK uzmanlığı
* Uzay mühendisliği
* İnternet gazeteciliği
* Enformatik uzmanlığı
* Sosyal medya uzmanlığı
* Bilişim hukuku uzmanlığı
